Uitgebreide Rasbeschrijving Hovawart
Rasstandaard van de Hovawart.
Land van oorsprong: Duitsland
Gebruik: Werkhond, nu ook vaak gezinshond
Rasgroep van de Hovawart.
Rasgroep 2: Pinschers, Schnauzers, Molossers en Zwitserse Sennenhonden.
Geschiedenis van de Hovawart
De Hovawart is een nieuw hondenras met een oude naam die voortkomt uit het (Middel-hoog) Duitse woord Hovewart hetgeen bewaker van de hof betekent. Het woord “Hovewart” verscheen reeds in de 13e eeuw in het Gerechtsboek de “Schwabenspiegel”.
Als oud ras uit de Harz en het Zwarte Woud werden Hovawarts door Duitse edelen gefokt en gebruikt als betrouwbare waakhonden en bewakers van vee, kastelen en boerderijen. Ofschoon de Hovawart van oude komaf is, heeft hij niet overleefd als ras, maar meer als typehond. Zijn herontstaan danken we aan de zoöloog Dr. K.F. König, die kort na de eerste wereldoorlog met dit werk begon.
Kurt König besloot om het ras te doen herleven gebaseerd op beschrijvingen en tekeningen van de Hovawart uit de middeleeuwen. Hij zocht en vond wat we noemen “prototypische” honden (Typhunden) in afgelegen gebieden in het Harzgebergte en het Odenwald. Deze honden kwam zeer dichtbij de ideaal van Dr. Kurt König. Zij waren kruisingen van Duitse herdershonden, Newfoundlanders en Kuvasz. Er waren ook kruisingen met de Leonberger.
Na de tweede wereldoorlog was het aantal fokhonden sterk teruggelopen. In het begin werkten de fokkers zelfstandig, maar na enige tijd vormden ze regionale fokgroepen. Zo ontwikkelden zich verschillende Hovawart types. In 1948 werd in West-Duitsland de “Rassezuchtverein für Hovawart-Hunde e.V.” opgericht, bestaande uit verscheidene regionale groepen. Deze vereniging werd lid van het “Verband für das Deutsche Hundewesen”, de Duitse nationale overkoepelende organisatie. Het ras wordt sinds 1959 als raszuiver beschouwd.
De ”Spezialzuchtgemeinschaft Hovawartzüchter” werd opgericht in het voormalige Oost –Duitsland en stelden een eigen stamboek samen. De politieke ontwikkelingen dreven de twee clubs verder uit elkaar, maar na de eenwording van Duitsland bleek dat de Hovawarts uit Oost en West uiterlijk gelijk waren gebleven. Vandaag de dag zijn de meeste fokkers en eigenaren van Hovawarts in Duitsland lid van de “Rassezuchtverein für Hovawart-Hunde e.V.”
De geschiedenis van de Hovawart in Nederland – De eerste Hovawart werd in Nederland binnengebracht in 1956. Het was een blonde teef genaamd Baloe von Gila, de eigenaar was mevrouw Fremery-Ledoux. Twee jaar na het importeren van Baloe liet mevrouw Fremery Baloe zien op de “Winner” hondenshow in Amsterdam. Daar ontstond de interesse in Nederland voor de Hovawart. Op 11 november 1959 werd de eerste Hovawart Club Nederland gesticht en in 1963 erkend door de Raad van Beheer . Inmiddels is dan nu ook onze rasvereniging Hovawart Vrienden Nederland erbij gekomen
Het karakter
In de rasstandaard staat in de beschrijving van het karakter van de Hovawart de volgende trefwoorden:
- erkende gebruikshond voor velerlei doeleinden
- evenwichtig
- goedaardig
- verdedigingsdrang
- hardheid
- middelmatig temperament
- zeer goede neus
- sterke binding aan zijn familie
Eigenschappen die hem behalve tot een fantastische gezinshond ook tot een uitstekende waak-, verdedigings- en speurhond maken. Dat karakter erfelijk is, wordt nu wel algemeen geaccepteerd. Hoe groot de invloed van het milieu is op het vertoonde gedrag valt zeer moeilijk te bepalen, maar speelt een belangrijke rol. Beide aspecten (aanleg en milieu) hebben in de rasvereniging veel aandacht.
Uiterlijke kenmerken
De Hovawart is een krachtige, middelgrote gestrekte, langharige gebruikshond. De verschillen tussen de geslachten zijn in het bijzonder aan de vorm van het hoofd en de lichaamsbouw duidelijk herkenbaar. De reuen moeten volledig ontwikkelde testikels hebben.
Belangrijke lichaamsverhoudingen
De lichaamslengte bedraagt tenminste 110% tot 115% van de schofthoogte.
Hoofd
De neusrug is recht en vormt een parallel met de schedel. De voorsnuit en de schedel zijn ongeveer even lang. De hoofdhuid ligt strak aan.
Bovenzijde hoofd
Schedel: het krachtige hoofd heeft een brede, gewelfde schedel.
Stop: goed herkenbaar.
Aangezichtsschedel
Neus: de neusgaten zijn goed ontwikkeld. Bij zwartblonde en zwarte honden is de pigmentering zwart; pigmentering bij blonde honden: zwart, wisselneus toegestaan.
Voorsnuit: krachtig; zowel van opzij als ook van bovenaf gezien “verjüngt sich wenig” (wordt naar de neusspiegel toe smaller).
Lippen: de lippen liggen goed aan. Tanden/gebit: de Hovawart heeft een volledig, krachtig schaargebit met 42 tanden volgens de tandformule. De tanden staan kaarsrecht in de kaak. Tanggebit is toegestaan.
Ogen: de ogen zijn ovaal, noch uitpuilend noch diepliggend. De kleur is donker – tot middelbruin. De oogleden sluiten strak aan.
Oren: de los aanliggende driehoekige hangende oren zijn hoog en wijd uit elkaar staand aangezet, verbreden optisch de schedel en reiken in hun lengte tot minstens de mondhoek. De punt is licht afgerond. In ruststand liggen ze vlak aan, bij alertheid kunnen ze wat naar voren gericht gedragen worden. De voorkant ligt ergens in het midden tussen de ogen en het achterhoofdsbeen.
De krachtige nek is middellang, en de keelhuid ligt strak aan.
Lichaam
Rug: de rug is recht en stevig
Lendenen: de lendenen zijn krachtig en wat langer als het bekken.
Bekken: Het bekken is licht afvallend en middellang.
Borst: De borst is breed ,diep en krachtig.
Staart
De bossig behaarde staart reikt tot onder het spronggewricht, maar niet tot de grond. Ze wordt afhankelijk van de stemming van de hond tot over de rug gezwaaid omhoog of omlaag hangend gedragen.
Ledematen
Voorhand: de voorpoten zijn krachtig en van voren en van opzij gezien, kaarsrecht gesteld.
Schouders: zeer goed bespierd. Het schouderblad is lang en goed schuin terug liggend.
Opperarm: lang en ligt dicht tegen het lichaam aan.
Ellebogen: goed aanliggend aan de borstkas.
Voorvoetwortelgewricht: krachtig. Voormiddelvoet: matig schuin gesteld.
Achterhand: de achterpoten zijn krachtig en van achteren gezien, kaarsrecht gesteld. De achterhand is goed gehoekt. Boven- en onderschenkel: zeer goed bespierd.
Spronggewricht: krachtig en goed laag gesteld.
Voeten: de voeten zijn rondachtig, krachtig en compact. De tenen zijn gewelfd en sluiten nauw aan elkaar aan. Wolfsklauwen zijn te verwijderen, met uitzondering van die landen, waar dit bij de wet verboden is. De teennagels bij zwartblonde en zwarte honden zijn zwart gepigmenteerd. De teennagels bij blonde honden kunnen minder gepigmenteerd zijn.
Gangwerk – De Hovawart beweegt zich in alle gangen van voren en achteren gezien rechtlijnig en ruim uitgrijpend. De draf is ver uitgrijpend met goede stuwing vanuit de achterhand.
Huid – De huid is in totaal strak aanliggend. Bij zwartblond en zwarte honden heeft de huid een blauwachtige schijn, bij blond een meer roze schijn.
Beharing – Het krachtige lange haar is licht golvend en aanliggend, met weinig onderwol. Het is langer aan de borst, aan de buik, de achterkant van de voorpoten, aan de achterkant van de bovenschenkel en de staart. Op het hoofd, aan de voorkant van de voorpoten en de voorkant van de achterpoten is het haar kort. Het haarkleed is gesloten.
Kleur
De Hovawart is er in drie kleuren: zwartblond, zwart en blond.
Zwartblond – De beharing is zwart en glanzend, de kleur van de aftekening middelblond. Aan het hoofd begint de aftekening onder de neusrug en reikt om de mondhoek tot in de keelaftekening (slabbetje). De puntvormige aftekeningen boven de ogen zijn duidelijk zichtbaar. De borstaftekening bestaat uit twee naast elkaar liggende vlekken, die met elkaar verbonden kunnen zijn. Aan de voorpoten reiken de aftekeningen, van opzij gezien, van de tenen tot ongeveer de pols en lopen aan de achterzijde in hoogte tot de ellebogen uit. Aan de achterpoten is van opzij gezien de aftekening onder het spronggewricht als brede streep, boven het spronggewricht alleen als smalle streep zichtbaar, aan de voorzijde van de achterpoten reikt de aftekening in hoogte tot aan de buik. Ook onder de staartaanzet is een aftekening aanwezig. De aftekening is op alle plaatsen helder begrensd. Enkele kleine witte vlekken aan de borst, als ook enige witte haren aan de tenen en de staartpunt zijn toegestaan. De pigmentatie aan oogleden, neusspiegel, lippen en voetzolen is zwart.
Zwart – De beharing is zwart en glanzend. Enkele kleine witte vlekken aan de borst, als ook enige witte haren aan de tenen en de staartpunt zijn toegestaan. De pigmentatie aan oogleden, neusspiegel, lippen en voetzolen is zwart.
Blond – De beharing is middelblond, glanzend en wordt naar de buik en aan de poten lichter (Aufhellung). Enkele kleine witte vlekken aan de borst, als ook enige witte haren aan de tenen en de staartpunt zijn toegestaan. De pigmentatie aan oogleden, neusspiegel, lippen en voetzolen is zwart.
Grootte
Schofthoogte:
Reuen 63-70 cm.
Teven 58-65 cm.
De gezondheid van de Hovawart
De standaard verplichte gezondheidsonderzoeken voor het fokken binnen onze vereniging zijn: HD-onderzoek en DM- onderzoek. Vrijwillige onderzoeken die eigenaren kunnen doen zijn schouder- en elleboogonderzoek, hartonderzoek, oogonderzoek en schildklieronderzoek.
Mogelijk ziektes die binnen het ras kunnen voorkomen:
Heupdysplasie (HD)
Heupdysplasie betekent letterlijk een afwijking in de ontwikkeling van het heupgewricht. Het wordt gekenmerkt door een ondiep acetabulum (de kom van het heupgewricht) en veranderingen in de vorm van de femoral (de kop van het heupgewricht). Deze veranderingen kunnen ontstaan door overmatige losheid in het heupgewricht. Heupdysplasie kan voorkomen, zonder tekenen of symptomen en er kan zich bij de hond een ernstige gewrichtsontsteking (artritis) ontwikkelen, die een intense pijn veroorzaakt als de ziekte zich verder ontwikkelt. Binnen de Hovawart Vrienden Nederland mag alleen worden gefokt met honden die een HD-A of HD-B-uitslag hebben.
Osteochondritis (OCD)
Bij deze aandoening verdikt zich het kraakbeen dat de boteinden bedekt en ontvangt niet langer de benodigde voeding. Het kraakbeen sterft dan af en breekt uiteindelijk. Een scherf kraakbeen breekt van de botkop af en beweegt zich vrijelijk in het gewricht, daarbij grote pijn veroorzakend. Dit veroorzaakt een ontsteking in het gewricht. De gewrichten die meestal worden getroffen zijn het achter kniegewricht, het hielgewricht, de ellebogen of schouders. De ziekte komt bij de schouders het meeste voor. De ziekte wordt bij honden vrij vroeg vastgesteld (rond de 8 maanden) door kreupelheid van de aangetaste poot. Een operatie leidt in de meeste gevallen tot volledig herstel.
Levershunt
Een levershunt is een bloedvat dat bloed om de lever heen leidt in plaats van er doorheen. Bij sommige honden is de levershunt een geboorte afwijking (aangeboren portosystematische shunt). Bij sommigen worden meerdere kleine shunts gevormd (verkregen portosystematische shunt), door ernstige leverziektes, zoals cirrhosis. De tekenen en symptomen worden meestal opgemerkt in het nest door vreemd gedrag, slechte groei en een slechte vacht-conditie. Het gaat dan meestal om een aangeboren shunt.
Hypothyroidisme (schildklieraandoening)
Hypothyroidisme wordt bijna altijd veroorzaakt door een van de navolgende ziektes: lymphocytische schildklier-aandoening of idiopatische schildklierverschrompeling. De eerste ziekte is de meest voorkomende oorzaak van hypothyroidisme, waarvan men denkt dat het een immuniteit gerelateerde ziekte is. Dit betekent dat het immuun-systeem beslist dat de schildklier abnormaal of vreemd is en de klier aanvalt. Enkele tekenen en symptomen zijn slechte vachtconditie, gewichtstoename en lusteloosheid. Het is eveneens een ziekte die zich op latere leeftijd kan openbaren. De ziekte kan door dagelijkse medicatie zeer goed in de hand worden gehouden.
Degenaratieve Myolepathie.
Binnen de HVN wordt getest op DM Nog niet alles is bekend over deze ziekte, maar met het DNA-onderzoek wordt geprobeerd om deze ziekte zoveel mogelijk te voorkomen.
Binnen de Hovawart Vrienden Nederland doen we wat mogelijk is om te voorkomen dat pups met deze aandoeningen worden geboren door een goede screening van de ouderdieren en te kijken wat er in de lijnen voorkomt. Maar 100 % garantie dat een hond niet ziek wordt kunnen ook wij helaas niet geven.
De verzorging
De Hovawart is gemakkelijk met betrekking tot de vachtverzorging. Hij heeft wekelijks een borstelbeurt nodig Tijdens de rui wat vaker. Te veel borstelen kan nadelig zijn voor de vacht. Oude en lange haren aan oren en voeten mogen voorzichtig geplukt worden.
De opvoeding.
Mensen die een Hovawart willen houden, moeten zich realiseren dat zij daarvoor aan zekere eisen dienen te voldoen: overwicht, ervaring en inzicht in de aard van hun hond met daarbij de bereidheid veel tijd aan de opvoeding te besteden.
De Hovawart is van oorsprong een eigenzinnige hond met een middelmatig temperament die zelf bepaalde wanneer hij moest optreden. Vroeger bewaakte hij het boerenerf. Dit gebruiksdoel zorgt ervoor dat ook nu de Hovawart nog eigenzinnig is en van nature geen grote “will to please” heeft.
Hij probeert zodra hij/zij de kans heeft in rangorde te stijgen. Om deze reden heeft de Hovawart een consequente en duidelijke opvoeding nodig waarbij hij wel in zijn waarde wordt gelaten.
Dat consequent handelen in geen geval gelijk is aan met harde hand optreden, wordt duidelijk als we het kritieke punt van zijn : sensibiliteit/gevoel” aanraken. Zoals wij ons de Hovawart wensen, zo zullen we hem ook moeten behandelen: als een volwaardig huisgenoot en kameraard en niet als een kennel – of kettinghond of als waarschuwingssysteem voor onraad. Op deze manier zal het niet moeilijk zijn om fysieke en / of psychische grofheden te vermijden . Bij veel Hovawarts – zowel bij dekreuen als bij teven – is een grote mate van verdedigingsdrift aanwezig. Dit houdt in dat de eigenaar zeer goed zijn Hovawart in de gaten moet houden. Vaak is alert en snel optreden een dwingende noodzaak om een ongewenste situatie te voorkomen. Opvoeden betekent ook dat u uw Hovawart bezigheden moet verschaffen. Verwacht u van de hond dat hij zijn taken naar behoren verricht, dan zal de eigenaar zich veel met de hond bezig moeten houden. Dat betekent aanzienlijk meer dan de bekende dagelijkse wandelingen. Juist de rest zorgt voor een nog betere verstandhouding en een sterkere binding met de uw kameraad.
De Hovawart is pas op late leeftijd volwassen (teef met 3 en reu met 4,5 jr.) en het opvoeden loopt ook tot die tijd door.
Overige informatie
De Hovawart en kinderen – Kinderen (zekere jongere) zijn ongeschikt om een voldoende consequente houding vol te houden. Daarbij komt ook nog dat kinderen zeer goed beschermd en zo nodig ook nog verdedigd worden door de familie-Hovawart. Bovendien hebben de kinderen in zijn ogen een ondergeschikte of hooguit een even hoge rang als hijzelf binnen de familie-roedel. Ook met de zo vaak geprezen kindvriendelijkheid van de Hovawart moeten we niet zondermeer direct akkoord mee gaan. Kindvriendelijkheid hangt sterk af van de opvoeding en van de hond en van het kind. De Hovawart wordt net zo min geboren als kindervriend of als kinderhater. Hoe hij zich zal presenteren hangt voor een enorm deel af van zijn ervaringen met kinderen. Tientallen ervaringen binnen families bewijzen wel dat het gunstig kan verlopen dat men met recht kan spreken van een familiehond en van een vriend voor de kinderen.
De Hovawart en jagen – Als we goed naar de Hovawart kijken en op zijn lichaamsbouw letten, dan wordt al snel duidelijk dat hij een goede loper met een groot uithoudingsvermogen kan zijn ! En als hij gezond is – iets wat we zonder meer mogen verwachten – beleeft hij ook veel plezier aan bewegen, zeer zeker ook aan het maken van een snelle run. Zijn sterk ontwikkelde achtervolgingsdrift bij zichtbaar wegvluchtende zaken kan dan wel goed gaan functioneren. Laat men hem een paar maal gaan, dan is het voor hem/haar nog meer een zeer kleine stap om – zodra het wegvluchtende object uit het gezichtsveld is verdwenen – zijn uitermate goede neus te gaan gebruiken om de verdere achtervolging in te zetten. Ook in deze situatie is het doel van de opvoeding ervoor te zorgen dat deze achtervolgingsdrift binnen de tolerantie grens blijft.
De Hovawart en andere honden – Natuurlijk zijn er ook Hovawarts die zich tegenover soortgenoten waar moeten maken en alles doen om zich te bewijzen. Een hond maakt nu eenmaal zowel sympathieën als antipathieën eerlijk en snel duidelijk. Een leider –of alfa type- zal zich niet een tweede keer door een vreemde vijand laten overrompelen. Hij of zij zal direct vertellen hoe of wat. Risicovolle gebieden zijn uiteraard het eigen terrein maar ook de bekende wegen en gebieden waar hij met de baas vaak komt. Deze bij de Hovawart toch wel zeer regelmatig voorkomende karakter eigenschappen zijn niet altijd te herkennen als u uw puppy gaat uitzoeken, maar treden pas na de pubertijd op. Dit gedrag eist van de baas een hogere oplettendheid en een alertheid om snel en juist te reageren. Hier dient in de opvoeding veel aandacht aan te worden besteed.
De Hovawart als bewaker van huis en haard – Het beeld dat de Hovawart als waakhond vertoont, is volgens de overgrote meerderheid van de eigenaars goed, harmonisch en evenwichtig. De meeste Hovawart bezitters zijn dus tevreden over de waak- en verdedigingseigenschappen van hun hond. Een kleine groep is van mening dat de Hovawart te vriendelijk is voor vreemden. Ongeveer hetzelfde percentage vindt dat zijn Hovawart met teveel overgave zijn territorium afschermt. Sommige Hovawarts kunnen werkelijk op vervaarlijke wijze duidelijk maken dat vreemden niets te zoeken hebben op hun domein. Ondanks de in het algemeen positieve indruk voor wat betreft zijn waakeigenschappen, is toch iedereen af te raden om een Hovawart enkel voor deze eigenschappen aan te schaffen. Als innerlijk verlangens om een levend wezen om zich heen te hebben ontbreken, is het beter om een technisch bewakingsapparatuur te laten installeren. Beveiligingsapparatuur legt nu eenmaal minder beslag op uw liefde en vraagt ook minder van uw tijd.
De Hovawart op vakantie – Zijn grote aanpassingsvermogen maken van de Hovawart ook een ideale reisgezel. Hij kan dus – als men uiteraard een beetje rekening houdt met de bestemming – mee op vakantie. Voor een goede opgevoede Hovawart is mee gaan naar hotel, camping en pension geen probleem. Hij past zich snel aan en zal zich, mits goed opgevoed, netjes gedragen. Hij zal het fantastisch vinden om met de baas bezig te zijn. Wil men de hond niet meenemen, dan dient men met zorg een goede verzorging voor hem te vinden. Dit kan uiteraard een goed pension zijn. Neem eerste contact op met de pensionhouder en kijk hoe deze op de hond reageert en vooral de hond op hem reageert.
De Hovawart, beweging, sport en werken – Een Hovawart heeft behoefte aan veel beweging. Dagelijkse wandelingen zullen niet te kort moeten zijn. Liefst voor een deel los van de riem. Als hij de leeftijd van 1 á 1,5 jaar heeft kan er ook met de Hovawart gefietst worden. Er zijn Hovawarts die zwemmen fantastisch vinden, anderen moeten niets van water hebben. Er zijn veel sporten geschikt voor de Hovawart. Agility, Gehoorzaamheid, Speuren, Reddingshondenwerk zijn maar een greep uit het aanbod. Ze vinden het heerlijk om bezig te zijn. Zeker als dit samen met de baas is. De band tussen baas en hond zal door het samen bezig zijn nog veel intenser worden. Met werken wordt bedoelt dat men de eigenschappen van zijn hond benut om een betere geleidehond, verdediging-, speur- of reddingshond te verkrijgen. Het behaalde resultaat hangt niet alleen af van de fysieke en psychische gesteldheid van de hond maar in grote mate van het inlevings- en doorzettingsvermogen van de eigenaar. Ook hier geldt: wie zich een Hovawart wil aanschaffen voor de sport, kan dit maar beter laten. Maar wie met plezier aan de hondensport deelneemt, zal beloond worden, mits de trainingen ook op de Hovawart gericht gegeven worden. Veel te hard aanpakken, onderdrukken en dergelijke helpen niets, integendeel. Geduld, liefde en inzicht in het Hovawart karakter zijn het medicijn tot succes.
De Hovawart als vriend – De Hovawart als vriend is het aller-moeilijkst te omschrijven. Alle vraagtekens, alle nog niet vervulde hoop op bepaalde eigenschapen en gedragingen, vallen weg en worden uitgewist als het ons lukt onze Hovawart een werkelijk vriend te laten zijn. Men moet echt met hem leven, hem meemaken in het dagelijkse leven, en zijn inlevingsvermogen in menselijke stemmingen leren kennen. Zijn meeleven in voor- en tegenspoed is nog maar een klein bewijs van zijn vriendschap. Voor wie deze karaktervolle en soms ook zeer eigenzinnige hond aankan, is het er echt één om te hebben. Er zijn haast geen mensen die zeggen “Nooit meer een Hovawart”. Het vaak lang wachten op een goede Hovawart wordt beloond.
Samenvatting
De Hovawart is een prachtige en imponerende hond. Het is echter geen hond voor beginnelingen of voor mensen die niet bereid zijn veel tijd te steken in de opvoeding.
De Hovawart is dan wel vriendelijk voor kinderen; het is geen hond waarmee je ieder kind de straat op kunt sturen. Een Hovawart accepteert niet iedereen als ranghogere en zeker geen kind.
Bronvermelding: IHF / Wikipedia / Vakliteratuur
